Corruptie is enorm toegenomen in EU tijdens pandemie

De anti-corruptie waakhond ondervroeg tussen oktober en december 2020 meer dan 40.000 mensen in de 27 lidstaten van de EU. Gemiddeld bleek dat 29% vorig jaar op gunsten of goed verbonden vrienden en familie had vertrouwd om toegang te krijgen tot gezondheidsdiensten in de publieke sector. Zes procent van de respondenten nam zijn toevlucht tot het betalen van steekpenningen.

“Vooral de gezondheidszorg was een hotspot voor corruptie, aangezien regeringen worstelden om de COVID-19-pandemie te beheersen”, schrijft Transparency in haar jaarverslag over de ervaringen en percepties van mensen met burgerschap in de EU.

Omkopingspercentages in de gezondheidssector waren het hoogst in Roemenië (22%) en Bulgarije (19%), terwijl het vertrouwen op persoonlijke connecties het vaakst voorkwam in de Tsjechische Republiek (54%) en Portugal (46%). Veel respondenten zeiden ook dat hun regeringen de pandemie niet op een transparante manier aanpakten. In Frankrijk, Polen en Spanje voelde 60% van de respondenten of meer zich zo.

Transparency International noemde de bevindingen "bijzonder zorgwekkend in de huidige context". “Niet alleen hebben COVID-19-patiënten medische ondersteuning nodig, maar regeringen in de hele EU voeren vaccinaties uit om de meest kwetsbaren voor het virus te beschermen en maken plannen om miljarden euro's uit te trekken voor herstel na de pandemie.

"Corruptie bedreigt al deze activiteiten", valt er te lezen en de waakhond dringt er bij de EU-regeringen op aan "hun inspanningen te verdubbelen om een ​​eerlijk en billijk herstel van de aanhoudende pandemie te verzekeren".

Andere politici zagen het "als een kans om winst te maken", verklaart Transparency International, wijzend op lobbyen voor de aanschaf van gezichtsmaskers en lobbyschandalen die verschillende Duitse wetgevers hebben verstrikt. Of op eigen bodem met Sywert van Lienden als prominent voorbeeld.

Als we verder kijken dan de gezondheidscrisis, blijkt uit het onderzoek dat een derde van de EU-ingezetenen denkt dat de corruptie als geheel in hun land erger wordt, hoewel er grote regionale verschillen waren. Over het algemeen zei bijna de helft dat hun regering het probleem slecht aanpakt. De respondenten waren vooral op hun hoede voor de 'gezellige relaties' tussen overheden en de particuliere sector, en het schijnbare gemak waarmee bedrijven hun belastingaanslagen kunnen verlagen.

“Deze resultaten zouden een wake-up call moeten zijn”, zegt Michiel van Hulten, directeur van Transparency International EU. "Er zijn veel onmiddellijke maatregelen die kunnen worden genomen", zei hij, "zoals het vergroten van de transparantie van lobbyen op zowel EU- als nationaal niveau en het aanpakken van belastingontwijking."

Beeld: Vecteezy