Wie zijn de rebellen die Syrië hebben ingenomen?

zondag, 08 december 2024 om 18:28

De plotselinge overwinning van de rebellen in Syrië mogen een van de meest dramatische omkeringen in de Syrische burgeroorlog sinds de opkomst van president Bashar al-Assad in de vroege jaren 2000 genoemd worden. De vraag is nu niet alleen hoe de rebellen zoveel terrein konden winnen, maar ook waar Assad zelf is en wat zijn toekomstplannen zijn. Is hij nog in Syrië? Heeft hij mogelijk zijn toevlucht gezocht in een ander land?

Wie zijn de rebellen en hoe konden zij winnen?

De rebellen die de afgelopen weken successen hebben geboekt, worden voornamelijk geleid door Ha’yat Tahrir al-Sham (HTS), een jihadistische organisatie met wortels in Al-Qaeda. Deze groep heeft een sterke basis in Idlib, een regio die jarenlang werd beschouwd als een laatste bastion van de oppositie. HTS heeft gebruik gemaakt van een tactiek van snelle, goed gecoördineerde aanvallen, wat leidde tot de inname van strategische locaties zoals delen van Aleppo. Hun strijders zijn ervaren en goed gemotiveerd, in tegenstelling tot veel soldaten van het Syrische regeringsleger, die vaak te kampen hebben met lage moraal.

Daarnaast heeft de rebellenbeweging baat gehad bij een geopolitieke verschuiving. Rusland, een belangrijke bondgenoot van Assad, is sterk gefocust op zijn betrokkenheid in Oekraïne. Dit heeft geleid tot minder luchtsteun en militaire aanwezigheid in Syrië. Iran, een andere steunpilaar voor Assad, heeft te maken met interne spanningen en escalaties in zijn conflict met Israël. Hierdoor was er minder directe hulp beschikbaar voor het Syrische leger.

Waarom ging het opeens zo snel?

De snelheid van de rebeloverwinningen is opmerkelijk te noemen. Dit komt deels doordat het Syrische regeringsleger, ondanks zijn overwicht, weinig vechtlust toonde. Dit was zichtbaar in hun snelle terugtrekking uit strategische gebieden zoals Aleppo. Deze terughoudendheid suggereert interne spanningen binnen het regime, mogelijk ingegeven door wantrouwen tussen commandanten en soldaten of simpelweg een gebrek aan middelen.

De timing speelde ook een rol. Turkije, dat al jarenlang betrokken is bij het conflict, lijkt zijn tactiek te hebben aangepast. President Erdoğan heeft plannen aangekondigd voor een veilige zone langs de grens met Syrië. Hoewel deze actie officieel gericht is tegen Koerdische groepen, heeft het ook ruimte gecreëerd voor door Turkije gesteunde milities om terrein te winnen.

Waar is Bashar al-Assad nu?

Een vraag die opkomt, is waar Bashar al-Assad momenteel is. Tot nu toe zijn er geen officiële berichten dat hij het land heeft verlaten, maar geruchten over zijn verblijfplaats nemen toe. Historisch gezien heeft Assad zichzelf tijdens crisisperiodes teruggetrokken naar Latakia, een kustregio die wordt beschouwd als een bolwerk van zijn Alawitische gemeenschap. Hier ligt ook de Russische luchtmachtbasis Hmeimim, wat hem mogelijk enige bescherming biedt.

Toch wordt er ook gespeculeerd dat Assad Syrië zou kunnen verlaten als de situatie verder verslechtert. Mogelijke vluchtroutes zijn Iran, een trouwe bondgenoot, of Rusland, waar zijn regime jarenlang op heeft gesteund. Beide landen hebben de middelen en de politieke motivatie om Assad asiel te bieden, mocht zijn regime daadwerkelijk vallen. Het is echter onwaarschijnlijk dat Assad vrijwillig aftreedt; hij heeft eerder laten zien koste wat kost aan de macht te willen blijven.

Wat betekent dit voor Syrië?

Het verlies van Aleppo en andere strategische steden is een enorme klap voor het Syrische regime. Assad heeft in het verleden vaak gereageerd met brute repressie, maar zijn militaire middelen lijken nu beperkt. Het is vrijwel zo goed als zeker dat het regime zal vallen, of is gevallen.

Ondertussen blijven burgers het grootste slachtoffer van de chaos. Tienduizenden mensen zijn op de vlucht geslagen door de recente gevechten, en humanitaire organisaties waarschuwen voor een nieuwe crisis. De internationale gemeenschap lijkt verdeeld en machteloos.